Waarom leest de ene tekst zo makkelijk weg en is de andere een ware worsteling? Dat heeft natuurlijk te maken met de tekststructuur (of het gebrek daaraan) en schrijfstijl. Maar ook het gebruik van lange zinnen en moeilijke woorden speelt een rol. Ben je benieuwd naar de technische leesbaarheid van jouw teksten? Onderwerp ze dan aan deze test en bereken je score.
Waarom de leesbaarheid testen?
Toegegeven: helemaal wetenschappelijk verantwoord is de test niet. Maar de Leesniveautool van Accessibility geeft je wel een leuke indicatie van de technische leesbaarheid van je tekst. Veel communicatie blijkt simpelweg niet effectief omdat de schrijver te veel lange zinnen en moeilijke woorden gebruikt. Bovengenoemde site maakt dit met een grafiek inzichtelijk. Terwijl het gemiddelde leesniveau op taalniveau B1 zit, zijn de meeste (overheids)teksten geschreven op C1-niveau.
Wat betekenen de niveaus?
De taalniveaus (A1, A2, B1, B2, C1, C2) zijn afkomstig van de CEFR-schaal, die is vastgesteld door de Raad van Europa. De schaal is ontwikkeld om de taalvaardigheid te meten van mensen die een vreemde Europese taal leren. Voor inburgering in Nederland is een A2-niveau vereist. Schrijf je een boek voor ‘de gemiddelde lezer’ dan is een B1-niveau een mooie richtlijn: 95% van de Nederlandse bevolking is in staat deze teksten te lezen en te begrijpen.
Hoe werkt de test?
Tips voor het gebruik van de tool vind je onder het tekstinvoerveld op de site. Voer minimaal tien zinnen in, met een juiste spelling van woorden en zonder witregels. Vermijd buitenlandse woorden, web- en e-mailadressen. Onder het invoerveld geef je aan hoeveel namen de tekst bevat. Klik je daarna op de button ‘test mijn tekst’, dan rolt er een score uit.
Hoe interpreteer je de scores?
Zoals ik al aangaf, is de score een indicatie van de technische leesbaarheid van je tekst. Leesbaarheidsformules (waar ook deze test mee werkt) baseren zich doorgaans op gemiddelde zinslengte en het gemiddelde aantal lettergrepen per woord. De uitkomst is dus niet noodzakelijk een goede graadmeter voor het tekstbegrip van de lezer. Want naast technische leesbaarheid zijn bijvoorbeeld ook inhoud, structuur en stijl van belang.
Waarvoor is de test geschikt?
Het is interessant om bij diverse teksten de verschillen in scores te zien. Schrijf je een kookboek voor kinderen en kom je uit op C2-niveau? Dan moet je aan het herschrijven. Voor de andere kant van het spectrum geldt hetzelfde: een advocaat die een boek van een vakgenoot leest, wil niet aangesproken worden in jip-en-janneketaal (A-niveau). Maar vergeet nooit: ook een wetenschapper of advocaat doe je een plezier met een prettig leesbare tekst.
Heb jij (een deel van) je manuscript getest? Het niveau van je boek in wording gecheckt? Deel je bevindingen in het commentaarveld hieronder. Wie weet, levert het nog een leuke discussie op.
Door: Janneke Sinot
