Iedereen kan een boek schrijven, maar niet iedereen weet hoe je dat het beste aanpakt. Door missers tijdens het schrijven, uitgeven en promoten vind je geen uitgever, is je boek slechte reclame voor je en blijft de verkoop achter bij de verwachtingen. Wat zijn de valkuilen en hoe vermijd je ze?
1. ‘Mijn boek is geschikt voor iedereen’
Dit zeggen veel auteurs om hun doelgroep zo groot mogelijk te maken. Toch bereik je misschien wel meer mensen als je juist heel gericht je doelgroep kiest. Een kookboek voor beginners is veel effectiever dan een kookboek voor beginners, gevorderden én experts. Want leg je uit hoe je een basisbechamelsaus maakt, dan haakt de laatste groep af. Om je doelgroep goed te kunnen bedienen, moet je die dus afbakenen.
2. Showing off
Een typische valkuil voor non-fictieschrijvers. Je weet heel veel over je onderwerp en dat is niet raar: het is immers jouw vakgebied. De verleiding is groot om te laten zien wat je weet door het allemaal in je boek te zetten. Voor de lezer is vooral je boodschap van belang. Uitweiden over randzaken of diep ingaan op de achtergrond van gebruikte theorieën leidt hem af van wat je duidelijk wilt maken. Niet doen dus, tenzij je een ‘alles over’-boek aan het schrijven bent. Een effectieve manier om het onderwerp van je boek te structureren, is het maken van een mindmap.
3. Het egodocument
Ik heb de neiging om af te haken bij websites met een homepage waarop staat: wij zijn zus en kunnen heel goed zo. Een tekst dus waarbij de schrijver helemaal vanuit zichzelf redeneert, zonder oog te hebben voor (potentiële) klanten. Precies hetzelfde geldt voor een boek. Natuurlijk is dat in veel gevallen een egodocument. Het is jouw manier om de wereld te laten zien: kijk, ik ben een expert in dit onderwerp. Maar wanneer je te veel over jezelf schrijft, loop je kans dat een uitgever afhaakt. Die heeft namelijk niet jou als klant, maar de lezer. Die wil misschien best wat over je weten, maar zoekt vooral herkenning, erkenning en een oplossing voor zijn probleem. Vinden ze dat in je boek, dan komen ze vanzelf bij jou terecht als ze meer hulp nodig hebben.
4. Een draak van een titel
Een goede titel (eventueel in combinatie met een ondertitel) is krachtig, pakkend en maakt nieuwsgierig. Het is meteen duidelijk waar het boek over gaat en voor wie het bedoeld is. Let wel: die titel zet je voor een potentiële lezer op de cover, niet voor jezelf. Probeer die lezer dan ook te prikkelen. Haystack is een mooi voorbeeld van een uitgeverij met veel titels die nieuwsgierig maken. Laat je er vooral door inspireren! Ook leuk: de Engelse krant The Guardian reikt jaarlijks een prijs uit voor de ‘oddest booktitle’. Oordeel zelf.
5. Je manuscript naar een uitgever sturen
Wacht niet met het benaderen van een uitgever tot je manuscript af is. Overtuig hem al in een vroeg stadium met een goed publicatievoorstel, inclusief een proefhoofdstuk voor een indicatie van je schrijfstijl. Het voordeel voor jou: tijdwinst in het uitgeeftraject (terwijl de uitgever de vormgeving en pr opstart, schrijf jij je boek af) en de mogelijkheid om nog bij te sturen. Een uitgever kent als geen ander de lezer en weet hoe je die het beste benadert. Doe daar als schrijver je voordeel mee!
6. Een verkeerde uitgever kiezen
Het is niet moeilijk om een uitgever te vinden. Tal van partijen zijn zonder meer bereid om jouw boek te publiceren ... als je maar investeert. Verdiep je daarom tijdig in de verschillende soorten uitgeverijen en in wat je aan een boek kunt verdienen. Bepaal ook wat voor jou belangrijk is: volledige vrijheid en een potentieel hoge marge of een uitstekend visitekaartje waarbij veel werk je kosteloos uit handen wordt genomen. Of iets ertussenin uiteraard.
7. Een boek vol taalfouten
Misplaatste zuinigheid: zonder redactie je boek naar de drukker sturen. Zelfs de beste schrijvers laten hun boek redigeren. Waarom? Omdat taal- en spelfouten afleiden van de inhoud. En juist je boodschap wilde je toch aan de lezer overbrengen?
Let op: mogelijk hoef je niet zelf een redacteur te regelen. Veel uitgeverijen nemen de redactie voor hun rekening, bij andere kun je die bijkopen.
8. Knullige uitvoering
Ook dit is vaak misplaatste zuinigheid bij eigenbeheeruitgevers. Vormgeving van het binnenwerk is meer dan een beetje thuis zijn in Word. En een zelf in elkaar geprutste cover straalt geen kwaliteit uit. Die journalist van wie jij hoopt dat hij een mooie review schrijft, haakt af op een knullige uitvoering, nog voor hij het boek gelezen heeft.
9. Uitrusten op het verkeerde moment
Ik zie het vaak: schrijvers die gas terugnemen wanneer het manuscript af is. Nu is de uitgever aan zet, denken ze. Maar dat is te makkelijk geredeneerd. Niemand kent jouw boek beter dan jijzelf, dus ben jij de meest aangewezen persoon om je boek te promoten. Natuurlijk overleg je wel met je uitgever over wie wat gaat doen. Als schrijver wil je in elk geval een website of webpagina van je boek (Heb je de URL van je boektitel al vastgelegd?) met bestelmogelijkheid. Boekpromotie hoeft niet duur te zijn en wie weet zit jij straks bij Jinek of RTL Late Night aan tafel om te vertellen over je boek.
Door: Jan Sinot
