We hebben er al vaak over geschreven: wil je je boek uitgeven via een kwaliteitsuitgever, stuur dan vroegtijdig je publicatievoorstel, nog ruim voordat je je manuscript klaar hebt. Niet alleen helpt een goed publicatievoorstel jou om uitgevers te overtuigen, je boek verschijnt ook sneller op de markt. Je kunt namelijk al mee in de aanbieding van de uitgever. Hoe dat werkt? Vijf vragen over het aanbiedingstraject van een traditionele uitgeverij en hoe jij daar als schrijver gebruik van maakt.
Wat is een aanbieding?
In het boekenvak bestaat een jaar uit drie seizoenen: voorjaar, zomer en najaar. Drie aanbiedingsrondes waarin een uitgeverij haar nieuwe titels aanbiedt aan de boekhandel, onder meer via inkoopbeurzen. Boeken worden zo al besteld, (ver) voordat ze daadwerkelijk verschijnen. Dat is handig voor de uitgeverij, want die kan op basis van die bestellingen de oplage van een nieuwe titel bepalen.
In de eerste twee weken van het nieuwe seizoen (dat is in januari, mei en september) vinden de inkoopbeurzen plaats. Het is de plek waar boekhandelaren en uitgevers elkaar ontmoeten. Boekinkopers plaatsen er hun orders op basis van de aanbiedingsbrochure en de overtuigingskracht van de verkoper.
Dus op de beurs worden de boeken verkocht?
Niet helemaal, want het aanbieden begint meestal al eerder. Ongeveer twee maanden voor de beurzen stuurt de uitgever zijn brochure rond aan de boekhandels en aan de pers. In die brochure staan de nieuwe boeken breeduit aangekondigd. Vertegenwoordigers van de uitgeverij beginnen hun bezoekrondes bij de boekhandel zodra de brochure verstuurd is. Ze komen vertellen over de nieuwe boeken en nemen liefst ook al een bestelling op.
Voor het maken van zo’n aanbiedingsbrochure moet nog veel werk worden verzet: er moet voor elk boek een cover komen, een sterke boektitel en een ronkende aanbiedingstekst waar geen boekhandel omheen kan. Ook de schrijver krijgt een prominente plek in de brochure, plus alle (toekomstige) wapenfeiten op promotiegebied.
Kan ik als schrijver rekening houden met zo’n aanbieding?
Dat kan zeker! Ten eerste door de uitgever veel werk te besparen en in je publicatievoorstel al een wervende promotietekst op te nemen en liefst ook al een sterke titel. Je kunt zelfs al suggesties doen voor een cover. Bedenk dat het een flinke opgave is voor een uitgeverij om alle informatie voor zo’n brochure tijdig klaar te hebben. Dus jouw input is zeker welkom.
Daarnaast kun je rekening houden met de planning. Wil je graag dat je boek in een bepaalde periode verschijnt, reken dan terug en kijk wat een handige tijd is om je publicatievoorstel op te sturen. Moet het boek verschijnen in het voorjaar (januari-april), dan is insturen in september handig. Voor publiceren in de zomer (mei-augustus) stuur je het in januari. En wil je dat je boek in het najaar (september-december) verschijnt? Stuur je voorstel dan in april. Dit is slechts een richtlijn, bij iedere uitgever geldt weer een andere verwerkingstermijn, dus neem het ruim of neem eerst contact op met de uitgeverij.
Mijn boek komt in de aanbieding, en dan?
Maak er gebruik van. Je hebt nu een titel, een cover, een ISBN, en je boek staat daarmee ook al aangekondigd in de online boekhandels. Een perfect moment om de promotie van je boek alvast te starten. Maak een eigen auteurswebsite, een boekpagina op Facebook en bouw alvast een mailinglijst op.
Intussen moet je natuurlijk ook je boek schrijven. Want je hebt nu een harde deadline! Plan het ruim, zodat er ook tijd is voor proeflezers om je boek zorgvuldig te lezen. Maak goede afspraken met de uitgeverij over de aanlevering van je manuscript. Stuur eventueel al een deel op aan de redacteur, zodat je zo nodig tussentijds kunt bijsturen.
Red je het onverhoopt toch niet? Ik zou bijna zeggen: dat is geen optie. Je hebt uiteraard niet alles in de hand. Maar een aangekondigd boek uitstellen doen uitgevers liever niet. Boekhandels hebben je boek al besteld en verwachten een tijdige uitlevering. Mogelijk hebben zij hun klanten al beloofd dat het boek er op de aangekondigde datum is en ook zij stellen liever geen klanten teleur.
Kun je ook boeken verkopen zonder dit hele traject?
Natuurlijk kunnen uitgevers een boek ook na verschijning nog aanbieden, maar in de praktijk blijkt dit minder effectief. Uitgevers maken liefst gebruik van het aanbiedingentraject, omdat dit veel input geeft over de belangstelling voor het boek. Daarnaast kunnen zowel de uitgever als de schrijver via dit traject al vroeg beginnen met de promotie. Dus daar heeft iedereen profijt van.
Door: Suzanna van der Laan
