Het is een van de lastigste vragen wanneer je je boek in eigen beheer uitgeeft: hoeveel exemplaren laat je ervan drukken? Kies je voor de laagste prijs en een groter risico, of voor veiligheid maar een hogere drukprijs? Er zijn verschillende benaderingen om strategisch en onderbouwd de eerste oplage van je boek te bepalen. Welke kies jij?
Vooropgesteld: vooraf bepalen hoeveel boeken je verkoopt blijft altijd een gok. Zelfs ervaren uitgevers gokken nog weleens mis en blijven dan met onverkoopbare voorraad zitten. Of ze kiezen veiligheidshalve – bij een onverwacht succes – voor veelvuldig herdrukken in kleine aantallen.
Houd bij het kiezen van de oplage in ieder geval rekening met deze vier punten.
1. Marktonderzoek
Veel beginnende schrijvers overschatten de verkooppotentie van hun boek. Heb je nog geen idee hoe groot de vraag is naar jouw boek? Een marktonderzoek kan je veel duidelijkheid geven. Doe je dat in een vroegtijdig stadium, dan kun je de resultaten nog meenemen bij het schrijven. Je kunt een simpele poll op de sociale media zetten, of (gratis) online surveyprogramma’s gebruiken. En je steekt natuurlijk ook je licht op bij je nieuwsbriefabonnees. Met de juiste vraagstelling krijg je een goede eerste indruk van de vraag en hoe jij daar met je boek op kunt inspelen.
Natuurlijk hangt de verkoop nog van vele andere factoren af: een sterke titel bijvoorbeeld en een goed promotieplan maken een groot verschil!
2. Voorverkoop
Een goede indicatie van de verkooppotentie van je boek is als je het al daadwerkelijk verkoopt, nog voordat het gedrukt is, via voorintekening. Een voorintekenactie heeft nog meer voordelen: je kunt al in een vroeg stadium je boek promoten en je trouwe volgers belonen met bijvoorbeeld een speciale voorintekenprijs of iets extra’s als een gratis online training. Let wel op dat je dit doet binnen de regels van de Wet op de vaste boekenprijs.
Wat zegt het aantal voorintekeningen over de te kiezen oplage? In de praktijk blijkt dat je dit aantal gerust 4 tot 6 keer kunt vermenigvuldigen. Bijvoorbeeld: verkoop je vooraf 250 exemplaren? Dan kun je denken aan een oplage van 1000 tot 1500 boeken voor de eerste druk. Gaat de voorverkoop naar de 500 exemplaren? Dan is een eerste oplage van 2500 exemplaren een prima uitgangspunt. Verkoop je er 100 of minder? Kies dan voor een kleine eerste oplage van bijvoorbeeld 500 stuks.
Wil je nog meer (financiële) zekerheid? Overweeg dan crowdfunding: je verkoopt je boek nog voor het geschreven is.
3. Uitvoering
De keuze van de oplage hangt ook af van jouw keuzes in de uitvoering. Wil je een boek met harde kaft en volledig in kleur gedrukt? Dan is een relatief grote oplage nodig om nog tot een redelijke drukprijs per exemplaar te komen. Digitaal printen in een kleine oplage (bijvoorbeeld printing on demand) is alleen gunstig bij paperbacks met een binnenwerk zonder kleur of met minimaal kleurgebruik. Wil je een hardcover met veel kleurafbeeldingen binnenin in kleine oplage laten drukken, dan verdriedubbelt de drukprijs zo ongeveer.
De traditionele manier van drukken, offset genoemd, heeft hoge opstartkosten, waardoor kleine oplages in verhouding erg duur zijn. Hoe meer je laat drukken, hoe goedkoper. Offset drukken wordt interessant vanaf ongeveer duizend exemplaren. Houd daar dus rekening mee bij de vormgeving van je boek.
Tip: De techniek van het digitaal printen ontwikkelt zich snel en er komen steeds meer aanbieders die ook hardcover en fullcolour boeken aanbieden in kleine oplage voor een betaalbare prijs. Wil je weten wat voor jou de mogelijkheden zijn? Vraag vrijblijvend een offerte bij ons op (vanaf 250 exemplaren).
4. Voorraadbeheer
Voordat je je zolder vol zet met dozen vol boeken is het slimmer vooraf te bedenken hoe je de opslag en distributie wilt regelen. Er zijn allerlei mogelijkheden, met elk een eigen kostenplaatje. Ook daar moet je rekening mee houden bij het kiezen van de oplage.
Denk je veel boeken te kunnen verkopen via de (online) boekhandel? Dan is een CB-aansluiting een goede zet. Het CB (Centraal Boekhuis) is hét distributiecentrum voor boeken, met een enorme opslagcapaciteit. Je kunt daar dus gerust je voorraad stallen. Zolang de verkoop goed doorloopt zijn de kosten daarvan te overzien. Als een voorraad langer dan twee jaar bij het CB ligt, gaan de opslagkosten wel aanzienlijk omhoog. Kies daarom de oplage van je boek zo dat deze binnen twee jaar is verkocht.
Als je jouw boek vooral via je eigen kanalen wilt verkopen (bijvoorbeeld via trainingen en lezingen), en je wilt er zelf weinig werk aan hebben, kun je de opslag en verzending uitbesteden aan een fulfilmentbedrijf. Dat berekent de opslagkosten meestal op basis van palletplaatsen. Op een pallet passen – afhankelijk van formaat en omvang van je boek – al gauw vijfhonderd tot duizend boeken.
Maar het kan nog veel makkelijker: wanneer je boek geschikt is voor printing on demand (zie punt 3), kun je er ook voor kiezen helemaal geen oplage te laten drukken. Het CB heeft een printstraat die ‘on demand’ (op afroep) boeken drukt, op basis van het drukbestand. Dit kan zelfs voor één afzonderlijk exemplaar. Al zijn de drukkosten per stuk wat hoger, je betaalt geen opslagkosten en je boek raakt nooit uitverkocht. Als uitgever van je boek kun je daar natuurlijk ook je eigen exemplaren bestellen.
Deze optie is ideaal als je geen goede inschatting kunt maken van de verkooppotentie van je boek. Bovendien: gaat het eenmaal hard lopen, dan kun je alsnog een grotere oplage laten drukken.
Door: Suzanna van der Laan
