Wie de ontwikkelingen in het boekenvak volgt, zal het niet ontgaan zijn: de lancering van de nieuwe e-bookabonnementsdienst Kobo Plus. Een samenwerking tussen de grote online retailer bol.com en e-readerspecialist Kobo. Hoewel lang niet de eerste, is Kobo Plus wel in één keer de grootste met zo’n 40.000 titels in het aanbod. Tegelijkertijd startte ook een streamingdienst voor studieboeken: Buku. Daarmee lijkt het ‘Spotify’-model voor boeken een blijvertje. Wat betekent dat voor het boekenvak en wat betekent dat voor jou als schrijver? We zetten de voors en tegens voor je op rij.
Het idee van een e-bookabonnementsdienst: voor een vast bedrag per maand mag je vrijwel onbeperkt e-books lezen. Bij Kobo Plus gaat het om € 10 per maand (en de eerste maand gratis). Een uitkomst voor veellezers en mensen die gemiddeld voor meer dan € 10 per maand aan e-books aanschaffen. Maar schrijvers en uitgevers zijn minder enthousiast.
Volgens de Auteursbond – een vakbond voor schrijvers – houden hun leden er aanzienlijk minder aan over. “Het nieuwe streamingmodel is geen verdienmodel voor de auteur, en ook nauwelijks voor de uitgever, maar vooral voor de internetboekhandel”, schreef voorzitter Maria Vlaar in een open brief op de website van de Auteursbond. Ook verschillende uitgevers uitten al hun zorgen over deze ontwikkelingen.
Terecht? Dat ligt eraan. Laten we de belangrijkste voors en tegens naast elkaar zetten.
Nadeel 1: de verdiensten voor schrijvers (en uitgevers) zijn minder
Aan een gelezen e-book via streamingdiensten houd je als schrijver minder over dan aan een verkocht e-book. Dat is waar. Toch is het verschil minder groot dan je zou denken. Hoewel van allerlei factoren afhankelijk, houdt een schrijver al gauw € 0,50 tot € 1,50 over per gelezen e-book (zie rekenvoorbeeld) – afhankelijk ook van de afspraken met zijn uitgever. Voor een verkocht e-book krijgen schrijvers doorgaans 20% royalty’s. Dus voor een e-book van € 10 is dat – minus de btw – € 1,65.
- Een vereenvoudigd rekenvoorbeeld voor Kobo Plus:Stel een e-book kost € 10 en wordt in één maand 100 keer gelezen. Als er 10.000 abonnees zijn die elk € 10 betalen, is er € 100.000 te verdelen onder alle partijen. Minus de btw is dat ongeveer € 82.500. Als die 10.000 abonnees gemiddeld 2 e-books lezen in die maand met een gemiddelde prijs van € 8, dan berekent Kobo Plus de prijsfactor per e-book als volgt: € 82.500 / (€ 10 * 20.000) = 0,52. Voor die 100 gelezen e-books ter waarde van € 10 is dan in totaal 100 x € 10 x 0,52 = € 520 te verdelen. Kobo Plus krijgt daarvan 40%, dus de uitgever krijgt € 312. Dat is € 3,12 per boek. Als schrijver en uitgever die opbrengst 50-50 delen, krijgt een schrijver dus € 1,56 per gelezen e-book. Zou een uitgever ook voor abonnementsdiensten vasthouden aan 20% royalty, dan krijgt de schrijver € 0,62.
Nadeel 2: het kannibaliseert de verkoop van boek en e-book
Of er door de streamingdiensten minder gedrukte boeken worden verkocht is nog maar de vraag, want lezers die voor papier kiezen, zullen niet snel een e-bookabonnement nemen. Maar e-booklezers die via bol.com of Kobo hun e-books kopen, kunnen nu voor de prijs van een à twee e-books per maand gebruikmaken van de streamingdienst. Dat is inderdaad directe concurrentie. Anderzijds zal een abonnee sneller ook wat extra e-books uitkiezen van onbekende schrijvers, omdat het niets extra kost. Het zal daarom vooral de verkoop van bekende titels negatief beïnvloeden. Voor onbekende schrijvers kan het juist gunstiger uitpakken.
Voordeel 1: minder kans op piraterij
Het grote nadeel van een e-book: het is een digitaal bestand en kopers kunnen het (ondanks beveiligingen) op torrentsites illegaal gratis aanbieden. Of het aan anderen doorsturen. Bij abonnementsdiensten is dit risico er niet, omdat abonnees slechts toegang krijgen tot de e-books. Er vindt geen fysieke download van bestanden plaats.
Voordeel 2: nieuw én groter lezersbereik
Voor schrijvende ondernemers is een boek ook een visitekaartje. Streamingdiensten boren een nieuw publiek aan, het zijn lezers die misschien niet zo snel jouw boek zouden kopen. Maar binnen het abonnement kunnen ze het risicoloos in hun online bibliotheek plaatsen en zich positief laten verrassen door wat jij ze te bieden hebt met je boek.
Voordeel 3: minder concurrentie van de bestsellers
Uitgevers zijn nog erg terughoudend in het aanbieden van e-books aan streamingdiensten, met name als het gaat om hun bestsellers en nieuwe titels. Aan de reguliere verkoop verdienen ze beter en uitgevers moeten het voor het grootste deel toch hebben van deze inkomsten. Maar ... dat betekent dus minder concurrentie voor nieuwe en onbekende schrijvers.
Voordeel 4: vernieuwing in het boekenvak
Crisis, ontlezing en sterk teruglopende boekverkoop – uitgevers zijn al jaren op zoek naar vernieuwing in het boekenvak. Er is zelfs een prijsvraag voor in het leven geroepen: Renew the book. Nu die vernieuwing zich op een presenteerblaadje aanbiedt, blijken uitgevers nog erg voorzichtig.Maar: wie het anders durft te bekijken, ziet kansen en kan nieuwe verdienmodellen bedenken rondom deze abonnementsdiensten. Denk aan allerlei (online) spin-off-activiteiten rond het boek. Want streamingdiensten lijken de toekomst – Spotify en Netflix bewijzen het.
Wat vind jij? Zou jij je boek willen aanbieden bij e-bookabonnementsdiensten? En waarom wel of niet?
Door: Suzanna van der Laan
