De doelgroep bepalen en het onderwerp afbakenen. Het is de eerste, belangrijke stap bij het schrijven van een non-fictieboek. Het geeft richting aan je boek, zowel qua inhoud als qua uitvoering.
Maar hoe doe je dat nou in de praktijk, dat afbakenen? We laten het zien aan de hand van een bijzonder populaire vorm van non-fictie: kookboeken. In het enorme aanbod val je alleen op als je een duidelijke richting kiest. Gelukkig zijn er legio manieren om je te specialiseren.
Leeftijd
Een simpele afbakening voor een kookboek: recepten kiezen voor een specifieke leeftijd. Bij kinderen (Het grote kookboek voor kinderen), studenten (Het studentenkookboek) en ouderen (Koken om niet te vergeten) kun je heel gericht rekening houden met jouw lezer. En zelfs bij babygerechten doe je dat, al richt je je dan natuurlijk op de (groot)ouders.
Sekse
Maak je een kookboek voor mannen of voor vrouwen? Het is een wereld van verschil. Speciaal voor vrouwen zijn er nauwelijks kookboeken geschreven. Die zijn al snel niet onderscheidend genoeg, omdat het in de meeste huishoudens nog steeds de vrouw is die achter het fornuis staat. Voor de partners halen de uitgeverijen juist alles uit de kast, met titels als Mannen kunnen koken, Echte kerels koken buiten en Mannen koken, vrouwen genieten.
Gerecht
Voorgerechten, soep, salades, hoofdgerechten en desserts. Voor elk onderdeel van de maaltijd is een gespecialiseerd boek te koop. Houd je niet van een dergelijke specialisatie? Een kookboek met menu’s waarbij de gerechten op elkaar zijn afgestemd, is ook een afbakening. En niet noodzakelijk een slechte, gezien het succes van het in eigen beheer uitgegeven Cucina Maria (meer dan 8000 exemplaren verkocht van het eerste deel).
TIP: denk goed na over een originele titel. Voor je het weet, ligt er weer een boek met de titel Soep in de winkel.
Bereidingswijze
Of je nu graag recepten hebt voor snelle magnetronmaaltijden of de wok, ideeën wilt voor de barbecue of je nieuwe stoomoven, er is altijd een kookboek voor te vinden. Maar … de tijden veranderen: kookboeken met recepten voor gebruik van de magnetron kom je nauwelijks meer tegen. Heeft dit te maken met het enorme aanbod van magnetronmaaltijden in de supermarkt?
Dieet
Een grote vleesliefhebber zal niet snel op zoek gaan naar een vegetarisch kookboek. Maar je kunt nog veel verder dieper gaan, bijvoorbeeld door te schrijven voor diabetici of mensen met een glutenintolerantie. Misschien is in het laatste geval je doelgroep maar klein, je hebt ook weinig concurrentie.
TIP: probeer erachter te komen hoe groot of klein jouw doelgroep is. Blijven er genoeg potentiële kopers over? Of moet je het net iets ruimer nemen?
Land
Zet je graag een Grieks gerecht op tafel, eet je bij voorkeur Chinees of ben jij een liefhebber van de Franse keuken? En in het laatste geval: koop je dan liever het boek Chez Rachel (Frans) of Gordon’s great escape (Aziatisch)? Toen De zilveren lepel – het 1500 bladzijden tellende standaardwerk voor de Italiaanse keuken – in het Nederlands verscheen, was het direct een hit. Niet slecht voor een boek van € 45!
TIP: Omdat ‘landen’ een veelvoorkomend thema is binnen het culinaire spectrum, kan het handig zijn om een tweede afbakening te kiezen. Bijvoorbeeld Italiaans vegetarisch of Stamppot.
Encyclopedie
Niet of nauwelijks afbakenen en gaan voor volledigheid is ook een manier om jezelf te onderscheiden. Denk aan DeDikkeVanDam, de Larousse Gastronomique of de hiervoor genoemde De zilveren lepel en zijn Spaanse broertje 1080 recepten.
Bekende personen
Boeken met recepten van bekende chefs (Jamie Oliver, Ferran Adrià, Ron Blaauw, Sergio Herman) doen het altijd goed bij de thuiskok die al een behoorlijk kookniveau heeft. Dat koken enorm populair is, blijkt wel uit de vele kookprogramma’s die er op televisie te zien zijn. Een bijbehorend kookboek (Rutger bakt, Masterchef) kan dan natuurlijk niet ontbreken.
Last but not least
Het bestverkopende onderwerp binnen de kookboekenwereld is – met afstand – gezondheid. Bij een gezonde levensstijl hoort gezond eten. Maar waarom zou dat niet lekker mogen zijn? Combineer je gezond eten ook nog met afvallen, dan heb je potentieel goud in handen. Gaat het over verkoopaantallen, dan is het niet wachten óf er een nieuwe Sonja Bakker komt, maar wanneer.
Misschien ben jij helemaal niet bezig met een kookboek. Maar ook bij andere onderwerpen moet je helder hebben voor wie je schrijft en de inhoud goed afstemmen op jouw doelgroep. Of je vervolgens gaat voor een encyclopedisch werk of voor less is more, dat is aan jou.
Door: Jan Sinot
