Vijf misvattingen rond het publicatievoorstel

Kwaliteitsuitgeverijen zijn geen liefdadigheidsinstellingen. Ze gaan alleen met jou in zee als ze brood zien in jouw boek. Je zult ze er dus van moeten overtuigen dat het een succes wordt. Dat doe je met een goed publicatievoorstel. Daarin combineer je inhoudelijke informatie over je boek in wording met een goed marketingverhaal.

Vijf misvattingen rond deze beproefde techniek om een contract bij een kwaliteitsuitgever binnen te slepen.

“Een publicatievoorstel schrijven is tijdverspilling”

Zeer zeker niet. De tijd die je in een goed voorstel voor de uitgever stopt, verdien je dubbel en dwars terug. Het opstellen van een publicatievoorstel doe je namelijk vroeg in het schrijf- en uitgeefproces en dwingt je om goed na te denken over de kaders van je boek. Waarover wil je precies schrijven? Wat is je doelgroep? Is er markt voor een boek als dit? Maak je hierin de juiste keuzes, dan verkoop je straks meer boeken. Ook bespaart een publicatievoorstel je tijd in een latere fase. Wie al vroeg met de uitgever om tafel gaat, voorkomt dat hij na aanlevering van het manuscript nog van alles moet aanpassen in de tekst. Bovendien: terwijl jij in alle rust aan je boek werkt, zet de uitgever de marketing al in werking. Ben je klaar met schrijven, dan kan je boek vrijwel direct naar de drukker. Boekhandel en pers weten dan al dat het eraan komt.

“Er is nog geen enkel boek over dit onderwerp. Een gat in de markt dus!”

Het is een van de punten die in een goed publicatievoorstel aan bod komen: een overzicht van concurrerende uitgaven. Bij sommige auteurs blijft dit lijstje leeg. Jubelend melden ze dan: “Er is nog geen enkel boek over dit onderwerp. Een gat in de markt dus!” Waar het misgaat in deze redenering, is bij het woordje ‘dus’. Natuurlijk kan het zijn dat jij net dat ene geniale idee hebt bedacht dat de wereld gaat veranderen. Maar juist als er nog geen enkel boek over jouw onderwerp verschenen is, zou je jezelf kritisch moeten afvragen: zit de lezer hier wel op te wachten? Het omgekeerde geldt ook: zijn er al veel boeken gepubliceerd over dit onderwerp, dan is er waarschijnlijk ook markt voor jouw boek. Een onderscheidende insteek, waardoor jouw boek echt iets toevoegt aan het huidige aanbod, is dan wel extra belangrijk.

“Ik heb geen publicatievoorstel nodig”

Dat kan. Heb je al echt naam gemaakt, ben je dé expert op jouw vakgebied of heb je gewoon een ijzersterk concept? Dan zegt een uitgever waarschijnlijk ook wel ja tegen je zonder dat je met een compleet publicatievoorstel komt. Helaas verkeren de meeste auteurs niet in zo’n riante positie. Bovendien: je krijgt maar één kans om een eerste indruk te maken bij een uitgever. Hoeveel risico wil je daarbij lopen? En ook als je al naam hebt gemaakt, of met één enthousiast telefoontje een uitgever hebt weten te strikken, dan nog is een overzicht van je marketingplannen van meerwaarde. Al is het maar om samen met de uitgever de optimale strategie te bepalen. En van je boek een bestseller te maken.

“Meerdere uitgeverijen tegelijk benaderen? Dat kun je niet maken!”

Natuurlijk wel! Zeker als je een boek schrijft over een actueel onderwerp moet je spijkers met koppen slaan. Je hebt dan niet de tijd om één voor één de grote uitgevers te benaderen, die vaak weken tot maanden de tijd nemen om te reageren op een publicatievoorstel. Ook als je boek minder tijdgebonden is, is het onnodig tijdverlies. Moet je het in het contact met de uitgever ook melden als je meerdere partijen tegelijk hebt benaderd? Daarover verschillen de meningen. Toen ik zelf manuscripten beoordeelde bij Uitgeverij Lannoo had het op mij het effect dat ik extra snel zo’n publicatievoorstel bekeek. Want stel dat het om een juweeltje gaat, dan wil je niet dat je concurrent ermee vandoor gaat… Maar ik sprak ook ooit een uitgever die zei: “Als het voorstel naar meerdere uitgevers is gestuurd, heb ik al geen zin meer om het nog te bekijken.” Laat het dus van je eigen voorkeuren en gevoel afhangen of je het er wel of niet bij zet. Het is in elk geval niet nodig. Wees wel eerlijk als uitgevers vragen of je ook met anderen in gesprek bent. Het geeft je alleen maar een betere onderhandelingspositie.

“Mezelf verkopen, dat is niks voor mij.”

Tja, zonder een verkooppraatje voor je boek is je publicatievoorstel niet compleet. Je zult dus commercieel moeten denken. Wen er maar alvast aan. Als je boek straks verschenen is, wil je toch ook dat het verkoopt? Als je zelf niet laat zien dat je erin gelooft, waarom zou een lezer of journalist dat dan wel doen? Vertrouwen in je kunnen en dat ook uitstralen naar de buitenwereld helpt niet alleen je boek vooruit. Je groeit ervan als mens én ondernemer.

Door: Janneke Sinot