Spelling voor gevorderden (2): weleens / wel eens

De spelling van Nederlandse woorden is soms lastig. Een spatie meer of minder kan al voor een betekenisverschil zorgen. In deze eerste delen van de serie ‘Spelling voor gevorderden’ presenteren we in de eerste blogs steeds een verwarrend woordpaar waarvoor zelfs redacteuren nog weleens een handboek raadplegen. Eh … of is het nou ‘wel eens’?

Weleens / wel eens

Het vorige deel in deze serie ging over het verschil tussen ‘allang’ en ‘al lang’. Een soortgelijke uitdaging vormt het woordpaar: ‘weleens’ en ‘wel eens’. Ook hier is sprake van een betekenisverschil, soms duidelijk, soms heel subtiel.

Je schrijft ‘wel eens’ met een spatie in de volgende gevallen:

• Als je het tegenovergestelde van ‘niet eens’ bedoelt, waarbij ‘eens’ de betekenis heeft ‘van dezelfde mening’.1 a. Ondanks onze bedenkingen, werden we het toch eens met elkaar.b. Ondanks onze bedenkingen, werden we het wel eens.
• Als het een (opvallend) contrast weergeeft: je drukt een tegenstelling uit met iets wat eerder is gezegd of verondersteld.2 a. Hoezo, geen schrijfplannen? Ik wil wél ooit een boek schrijven.b. Hoezo, geen schrijfplannen? Ik wil wel eens een boek schrijven. In dit voorbeeld heeft ‘wel’ een sterke nadruk. Een handig ezelsbruggetje is dan ook: als ‘wel’ met een klemtoom wordt uitgesproken (en je het dus ook met een accentteken kunt schrijven), schrijf je het los.

In de volgende gevallen schrijf je ‘weleens’ als één woord:

• Als het de betekenis heeft van ‘ooit, soms, wel een keer’. Zoals in deze zin:3 a. Hij heeft ooit een deadline gemist.b. Hij heeft weleens een deadline gemist.
• Als je ‘heel graag’ bedoelt en daarbij wat achterdocht wilt laten doorklinken:4 a. Zij zegt dat ze geen spelfouten maakt. Maar dat wil ik heel graag zien, voordat ik het geloof.b. Zij zegt dat ze geen spelfouten maakt. Maar dat wil ik nog weleens zien.

Wat het lastig maakt (of misschien vind je het juist prettig), is dat in gevallen zoals 3 en 4, in de praktijk ook vaak ‘wel eens’ wordt geschreven. En ook dat is correct.

Hoe vertalen we dit alles nu in een praktisch schrijfadvies? Mijn idee:

• Beheers je het onderscheid tussen beide varianten, schrijf dan ‘weleens’ waar dat mag. Zo help je de lezer met de interpretatie van de zin.
• Vind je het onderscheid (te) lastig? Schrijf dan altijd ‘wel eens’. Dan weet je zeker dat je spelling correct is.

Tot zover deze tweede tip in de serie ‘Spelling voor gevorderden’. Benieuwd naar meer? Houd onze website in de gaten, volg ons op de sociale media of kom naar de masterclass ‘Zo schrijf je een boek’.

Door: Janneke Sinot

 Bronnen: Woordenlijst.org, Taaladvies.net, Van Dale, Taaltelefoon.be, Verwarwoordenboek (Schrijfwijzer.nl)