Het ISBN voor je boek – dit is wat je moet weten

Over het ISBN van een boek bestaan onder schrijvers veel misvattingen. Wat is een ISBN, hoe belangrijk is dit nummer nu werkelijk? En heb jij ook een ISBN nodig? In deze blog lees je alles wat je als auteur moet weten over dit unieke nummer voor je boek.

ISBN staat voor International Standard Book Number. Het is een unieke identificatie waarmee een uitgave vindbaar is voor (online) boekhandels en bibliotheken. Via dit nummer kun je ook de uitgever achterhalen, omdat een deel van het ISBN bestaat uit het ‘uitgeversprefix’.

In Nederland en Vlaanderen kun je een ISBN registreren en nazoeken via www.isbn.nl. Het CB is de beherende instantie, die controleert en beheert alle ISBN’s en de daaraan gekoppelde metadata (de gegevens van je boek). In Vlaanderen doen ze dit samen met de organisatie Meta4Books.

De gegevens worden ook opgeslagen in Titelbank, de database van het Nederlandstalige boekenvak.

Drie vragen over het ISBN

Is een ISBN verplicht voor elk boek?

Nee, een ISBN is niet verplicht, maar wel aan te raden als je je boek gaat verkopen. Een ISBN is bijvoorbeeld niet nodig als je je boek uitsluitend inzet als onderdeel van een training of als gratis weggever aan klanten. Toch kan zo’n nummer ook dan handig zijn, omdat jij en je boek vindbaar worden voor boekhandels en voor mensen die specifiek naar het onderwerp van je boek zoeken. Wie weet levert het je zomaar extra klanten op!

Kan een boek meerdere ISBN’s hebben?

Jazeker. Iedere verschijningsvorm krijgt een eigen ISBN. Dus maak jij van je boek ook een e-book of een luisterboek, dan krijgen die beide een eigen ISBN. Wil je naast de softcover-versie nog een variant maken met harde kaft, dan krijgt ook die een eigen nummer. En wanneer je bij een nieuwe druk inhoudelijke wijzigingen aanbrengt in de tekst of als je de cover aanpast, hoort je boek ook een nieuw ISBN te krijgen.

Om een woud aan ISBN’s per titel te voorkomen is er iets slims bedacht: een overkoepelend nummer dat al die ISBN’s van een titel aan elkaar knoopt. Deze NSTC (National Standard Text Code) krijgen alle boeken die bij het CB in het assortiment zitten automatisch toegekend. Zo zie je in webshops dus direct dat een boek ook in andere vormen beschikbaar is.

Hoe vraag ik een ISBN aan?

In principe vraagt de uitgever van je boek het ISBN aan. Geef je je boek uit in eigen beheer, dan doe je dat zelf. Via www.isbn.nl koop je een bundel van één, tien of honderd ISBN’s. Omdat je voor de verschillende verschijningsvormen al snel meerdere ISBN’s nodig hebt, is tien meestal de beste keuze. Je krijgt dan de bestelde nummers toegewezen, waarbij de laatste twee (of drie) cijfers variëren per ISBN, maar de rest van het nummer hetzelfde blijft. Heb je de ISBN's ontvangen en betaald, dan meld je je boek aan met een van deze nummers. Dat kan al ruim voor verschijnen en zelfs als je titel nog niet vastligt. Je moet daarbij wel al het aantal boekpagina’s opgeven, dit mag je vooreerst ook schatten. Vergeet dan niet dit later aan te passen, voor je boek verschijnt. Want (online) boekhandels baseren hun gegevens onder andere op wat je hier hebt ingevuld. Na verschijning worden de gegevens door CB overigens nog wel gecontroleerd en waar nodig aangepast.

Vanaf 1 januari 2023 kost één ISBN € 109,15 exclusief 21% btw. Koop je er tien ineens, dan betaal je € 283,01, dus € 28,30 per ISBN (of meer als je ze niet alle tien gebruikt).

Ben je gevestigd in Vlaanderen? Dan registreer je je ISBN via www.boekenbank.be.

Drie mythes over het ISBN

Titel registeren

Veel schrijvers denken dat ze met het registreren van hun boek via een ISBN ook hun boektitel hebben vastgelegd of geclaimd. Dat is niet zo. Een ISBN is bedoeld om je boek vindbaar te maken voor boekhandels en bibliotheken. Je kunt met het registreren van een boektitel via het ISBN geen exclusieve rechten verwerven op die titel. Sterker nog: boektitels zijn niet beschermd, tenzij je ze laat vastleggen via het merkenrecht.

Vaste boekenprijs

Een tweede misverstand: schrijvers denken dat met het aanvragen van een ISBN automatisch ook de vaste boekenprijs wordt geregistreerd. Ook dit klopt niet. ISBN’s en de vaste boekenprijs worden in Nederland door twee verschillende instanties beheerd en staan los van elkaar. Je moet namelijk ook de prijs van een boek registreren wanneer het geen ISBN heeft. De (minimum)verkoopprijs van je boek vastleggen, doe je via de website van het Commissariaat voor de media.

Barcode

Mythe drie: een barcode met ISBN op de achterflap is verplicht. Ja en nee. Het is verplicht als jij je boek via het CB wilt verkopen. Het CB stelt dan eisen, onder andere een goed leesbare barcode op de achterflap. Zo’n barcode heeft een minimale afmeting, moet op een witte achtergrond, met eronder of erboven het ISBN in cijfers weergegeven.

Komt je boek niet bij het CB te liggen, dan volstaat de vermelding van het nummer achterop. Al is het voor boekhandels wel veel prettiger als ze zelf niet hoeven te stickeren wanneer ze je boek in de winkel leggen. Daarom is het wel aan te raden een barcode op je boek te laten drukken.

Een barcode kun je laten maken door isbn.nl of allerlei online aanbieders. Er zijn ook gratis barcode-generators op internet te vinden, maar let goed op het bestandsformaat. Zorg voor een goed schaalbaar bestand (een zogenaamd vector-bestand). Een jpg voldoet dus niet.

Nog leuk om te weten: zo is het ISBN opgebouwd

Het ISBN bestaat uit dertien cijfers en bevat vijf onderdelen.

1. De eerste drie cijfers (de EAN-code) geven aan dat het gaat om een boek. Dit is in de meeste gevallen 978 en soms 979.
2. Daarna volgt de landcode, gekoppeld aan het taalgebied. Voor Nederland en Vlaanderen is dat 978-90 of 978-94.
3. Het derde deel is het uitgeversprefix, het deel van de code dat voor de uitgever is gereserveerd. Afhankelijk van hoeveel ISBN’s zijn gereserveerd, is dit deel vier tot zes karakters lang.
4. Dan volgt de titelaanduiding die – afhankelijk van het uitgeversprefix – bestaat uit één tot drie cijfers.
5. Het laatste getal van de reeks is altijd het controlecijfer. Mocht je bij het intypen van een ISBN een vergissing begaan, dan krijg je een foutmelding. Zou dit getal er niet achter staan, dan heb je kans dat je door je typefout op een heel andere titel terechtkomt.

Door: Suzanna van der Laan