Herinner jij je nog dat je 16 was? Ik wel! In het bijzonder een telefoontje dat ik op die leeftijd voerde met een vriend. Net als ik was hij lid van de schaakclub. Er was een toernooi en ik vroeg hem of hij kon meespelen in mijn team. Dat moest hij nakijken. Toen hij even later weer aan de telefoon kwam, sprak hij de onvergetelijke woorden: “Nadat ik mijn agenda heb geraadpleegd, ben ik tot de conclusie gekomen dat ik die dag helaas verhinderd ben.” Ieder ander had gewoon gezegd: “Nee, sorry, ik kan niet.”
Waarom vertel ik dit? Omdat het bij het schrijven van een boek ook zo werkt. Je kunt kiezen voor een formele stijl, of juist voor een wat lossere vorm. Veel auteurs neigen naar het eerste. Want ja, bij een serieus onderwerp hoort ook een serieuze toon, zo redeneren ze. Of ze weten zo veel van het onderwerp en kennen zo veel jargon, dat ze niet eens meer doorhebben dat ze hun verhaal te moeilijk opschrijven voor de lezer. Die schuift het boek dan na een paar hoofdstukken ontmoedigd aan de kant.
Wil je dit voorkomen? Schrijf dan een toegankelijk boek dat goed te begrijpen is. Deze zeven tips helpen je op weg:
1 Vermijd jargon
Gebruik je veel moeilijke woorden, dan kijken mensen misschien tegen je op, maar veel belangrijker is dat ze je boek begrijpen. Leg vaktermen dan ook uit. Of neem achter in je boek een verklarende woordenlijst op.
2 Zet je enthousiasme in
Waarom schrijf je dit boek? Waarschijnlijk omdat je het goed wilt verkopen, maar ook omdat je een boodschap hebt. Die passie voor je vak… Als je die in woorden vat, maak je ook de lezer enthousiast.
3 Praat voordat je schrijft
Doe alsof je tegen een klant praat en vertel hem je verhaal. Laat een voicerecorder meelopen. Luister daarna de opname af en typ je verhaal uit. Natuurlijk moet je er nog aan schaven, maar vaak heb je daarmee al een toegankelijke basis staan. Wat je ook kunt doen: je verhaal aan een vriend of vriendin vertellen. Dit dwingt je tot de kern te komen.
4 Spreek de lezer aan
Praat niet in algemene bewoordingen (‘Veel mensen hebben last van pijn, maar weten niet wat ze eraan moeten doen’), maar richt je rechtstreeks tot jouw ideale lezer (‘Word jij ook gek van de pijn? Blijf er niet mee tobben, maar ga vandaag nog naar de huisarts.’).
5 Oefen je schrijftechniek
Passiefconstructies, voorzetselstapeling, woordherhaling, er zijn allerlei ‘kwaaltjes’ waar je tekst aan kan lijden. Oefen je schrijftechniek, zodat je over de juiste tools beschikt voor een lekker leesbaar boek. Deze blogs helpen je verder:
- Schrijven in stijl: 10 tips voor een betere tekst
- Schrijftip – schrijf beeldend en concreet
- Twintig snelle tips voor betere teksten
- Metaforen – voor een pakkende, levendige tekst
6 Gebruik spreektaal
Spreektaal is wat anders dan schrijftaal. Het is een wat vlottere, meer informele versie van de taal. Vaak met wat kortere zinnen. Spreektaal kun je ook gebruiken in een boek. Dan praat je tegen de lezer zoals je tegen vrienden of familie zou praten.
7 Houd je doelgroep voor ogen
In een boek ‘praat’ je tegen de lezer. Houd bij het schrijven steeds goed je doelgroep voor ogen. Zijn dat hoogopgeleiden die echt wel gewend zijn aan formele teksten of ambtenarentaal? Ook hen doe je een plezier met een prettig leesbare tekst.
Valkuilen
Al zijn er allerlei stijltips te geven voor het schrijven van een tekst, ook taalgevoel is belangrijk. Pas ‘regels’ dan ook niet klakkeloos toe, zonder erover na te denken of ze op jouw situatie van toepassing zijn. Drie valkuilen om te vermijden:
- Te simpel schrijven
Neem de lezer altijd serieus. Begrijpelijke taal is prettig, een kinderachtige toon niet. - Te joviaal worden
Een prettig leesbaar boek schrijven, betekent niet dat je heel joviaal moet worden. Een zakelijke doelgroep voelt zich misschien beter thuis bij een wat serieuzere toon. Er is een verschil tussen ‘Na het lezen van dit boek weet je precies hoe je …’ en ‘Jo, makker, kijk nou eens wat ik voor je heb.’ - Schrijven zonder structuur
Gebruik je gesproken taal als basis voor je boek, vergeet dan niet je tekst bij te schaven. Goed nadenken over de structuur blijft belangrijk. Helemaal als je geen planner bent, maar een plonzer!
Pas je de tips uit deze blog toe, dan leest je boek als een trein. Wil je – ter inspiratie en aanmoediging – een mooi voorbeeld zien van een toegankelijke tekst? Kijk dan eens naar de algemene voorwaarden van CoolBlue. Genieten is dat!
Door: Janneke Sinot
