Ken je die uitspraak van Blaise Pascal? “Ik heb een lange brief geschreven, want ik had geen tijd om hem in te korten.” Ze geeft aan dat kort en bondig formuleren tijd en moeite kost. Toch is het voor auteurs goed om spaarzaam met woorden te zijn. Hoe je dat aanpakt, lees je in de blog Schrijven is schrappen … en zo doe je dat! Je vindt er volop tips en voorbeelden van hoe schrappen je tekst krachtiger maakt. In deze blog het vervolg: de do’s-and-don’ts die je daarbij helpen.
Do’-and-don’ts
- Zorg dat het inkorten van de tekst niet ten koste gaat van de inhoud. Moet je kiezen tussen helder of kort? Kies dan voor helder.
- Heb je moeite met schrappen? Bekijk je tekst eens met andere ogen. Vraag jezelf niet af: wat voegt deze passage toe? Maar: hoe erg is het als deze passage verdwijnt?
- Schrap niet te erg op zinsniveau ‘omdat het nou eenmaal korter moet’. Het gevaar is dat je een stroeve tekst krijgt waaruit alle flair is verdwenen.
- Check, als je stukken schrapt, of in de rest van de tekst nog verwijzingen staan naar de geschrapte delen. Zo ja, pas ze aan.
- Inhoud onderbrengen in een opsomming is vaak korter dan die uitschrijven in volzinnen. Het is bovendien overzichtelijk. Maak er gebruik van (maar overdrijf het niet).
- Voor goede afbeeldingen geldt hetzelfde: ze kunnen (een deel van) de tekst overbodig maken. Overweeg in je boek het gebruik van schema’s, tabellen, infographics en andere illustraties. Zeker bij het presenteren van getallen is dat helder en handig.
Lezersvragen
Zie je het belang van een korte, krachtige tekst, maar heb je moeite om passages te schrappen? Dan is dit een handig hulpmiddel:
- Bedenk lezersvragen. Ze helpen je om te bepalen welke delen weg kunnen. Een voorbeeld:
- “De docent was boos omdat Klaas het huiswerk dat hij gisteren kreeg niet af had.”
- “De docent was boos omdat Klaas zijn huiswerk niet af had.”
- “De docent was boos.”
Bij zin 1 vraagt de lezer zich heus niet af: wanneer heeft Klaas dat huiswerk gekregen? Het is niet relevant of dat een dag, of misschien een week eerder was. Wel een logische lezersvraag: waarom is de docent boos? Bij het inkorten van zin 1 ligt de keuze voor variant 2 dus voor de hand.
Schrijven is schrappen
Het was Godfried Bomans die zei: “Schrijven is schrappen.” Naast een waardevolle tip voor auteurs, is dat vaak ook een geweldige oplossing als je in het schrijfproces ergens mee worstelt. Loopt een zin niet lekker? Wringt er iets? Is een alinea niet helder, maar weet je niet hoe je alles beter opschrijft? Kijk of je het stuk kunt schrappen. Verrassend vaak is het een snelle, eenvoudige oplossing die de tekst nog krachtiger maakt ook.
Veel schrijf schrapplezier!
Door: Janneke Sinot
