Creatief met taal

Jan Sinot

Kun jij ook zo genieten van originele taalvondsten? Ziehier een bonte verzameling sites, strips en podcasts met een creatief gebruik (of misbruik?) van onze Nederlandse taal. Maar eerst neem ik je even mee terug naar mijn studentenjaren …

Op de bres voor Loesje

Het is eind jaren tachtig. Net voor sluitingstijd kom ik met een groepje gelijkgestemden – studenten en andere jongvolwassenen – bij elkaar in een Wagenings café. We zijn op missie: het pas geopende informaticagebouw van de universiteit beplakken met Loesjeposters. De luchtige, grappige en soms een tikje provocerende teksten van Loesje hebben mijn hart gestolen en ik draag graag een steentje bij aan de verspreiding ervan.

Deze chips zijn Amerikaans gekruid

Niet iedereen is blij met uitspraken van Loesje op de gevel, vandaar het nachtelijke tijdstip. We werken daarom ook in duo’s, zodat niet de hele groep tegelijk gepakt kan worden. We plakken een uurtje flink door en worden niet gestoord. Maar helaas: de volgende ochtend zijn alle posters alweer verwijderd, nog vóór het eerste college. Niemand heeft ‘mijn’ posters (met de tekst ‘deze chips zijn Amerikaans gekruid’) kunnen lezen.

Taalcreatievelingen vind je natuurlijk niet alleen bij Loesje. Ook dit is echt genieten:

Omdenken

Sinds het boekje Ja-maar … Omdenken in 2010 op de markt kwam, zijn er al meer dan 700.000 exemplaren van verkocht. Grote kans dus dat jij het begrip ‘omdenken’ (van een probleem een mogelijkheid maken) ook kent, of zelfs toepast.

Positiviteit

Het geluk van mensen ontwikkelen … dat is wat schrijver en positiviteitsexpert Mark Verhees beoogt. Om dat voor elkaar te krijgen deelt hij dagelijks positieve spreuken, gedichten, verhalen en ervaringen op voorpositiviteit.nl. Een mooi tegengewicht voor de mindere dingen die via de sociale media de wereld in geslingerd worden.

Plint

Gedichten en beeldende kunst (op allerlei dragers) die een dag net iets leuker maken. In 1979 begon een groep docenten van het Bisschop Beckerscollege in Eindhoven met het maken en verkopen van posters. Het doel: budget regelen om een theatervoorstelling te kunnen maken. Die voorstelling is er nooit gekomen maar – of moet ik zeggen want – Plint is uitgegroeid tot een webshop met allerlei originele cadeaus: van leeslampjes en kussenslopen tot kaarten en boeken.

Spreuken

Teksten die je aan het denken zetten, legendarische reclameslogans of gewoon grappige spreuken. Het internet staat er vol mee. Een paar (willekeurige) voorbeelden:

leukespreuk.nl: een website vol grappige teksten met verschillende thema’s
mooie-zinnen.nl: een bonte verzameling mooie zinnen, grappige quotes, spreekwoorden en gezegdes
beroemde reclameslogans: herinner jij je nog ‘Het beste onder de zon’, ‘Stom, hè? Ik vind het gewoon lekker’ en ‘Geen cent te veel, hoor!’? Op deze Wikipediapagina vind je ze allemaal.
Wim Daniëls: schrijver van boeken over taal, literaire verhalenbundels, woordenboeken, poëzie en informatieve boeken over uiteenlopende onderwerpen. Op zijn Facebookpagina deelt hij regelmatig grappige taalkwesties.

Bloopers

‘Wat staan daar veel taalfouten in!’ Je hebt natuurlijk liever dat de lezer wat anders bijblijft na het lezen van je boek. Bijna alle schrijvers laten hun manuscript dan ook redigeren of corrigeren. Ook in veel andere situaties is het goed om de tekst nog even door een professional te laten checken. Gebeurt dat niet, dan kan dat wel grappige situaties opleveren. Kijk maar eens op taalvoutjes.nl of spatiegebruik.nl). Er zijn ook bedrijven die de plank misslaan in een poging om grappig te zijn. Op het gebied van slogans is daar zelfs een jaarlijkse verkiezing voor.

Podcasts

Luister je graag naar podcasts en vind je taal interessant? Dan zul je de deze postcasts vast kunnen waarderen:

De Taalstaat: wekelijks vertelt Frits Spits op de radio hoe het met onze taal gesteld is
De Taalnatie: masterclasses van vijf minuten, gegeven door virtuozen in de Nederlandse taal
Wat bedoel je? Een podcast over heldere taal door Sanne Boswinkel, Paula van Gemen en Lodewijk van Noort
Over taal gesproken: podcast van Onze Taal en het Instituut voor de Nederlandse Taal
Taal voor de leuk en De verwarde cavia: Paulien Cornelisse leest voor uit eigen werk.

Taal en beeld

Ik lees ze altijd, de stripjes in de krant. Ontzettend knap om elke dag opnieuw in maximaal drie plaatjes een verhaal met een grap te bedenken. Ik licht er twee uit omdat ze ook nog inspelen op de actualiteit:

Fokke en Sukke: een cartoonreeks over een eigenzinnige eend en kanarie, gemaakt door John Reid, Bastiaan Geleijnse en Jean-Marc van Tol. In één plaatje wordt de toestand in de wereld besproken.
De Rechter: Jesse van Muylwijck combineert in deze dagstrip zijn twee studies: rechten en tekenen/schilderen aan de kunstacademie. De Rechter is sinds 1993 in dagbladen en tijdschriften te lezen.

Photoshop

Fotobewerking met humor is het handelsmerk van James Fridman. Stuur hem een foto met een speciaal verzoek (bijvoorbeeld: kun je deze persoon van de foto verwijderen, of kun je de achtergrond veranderen?) en je kunt er zeker van zijn dat hij er een onverwachte draai aan geeft. Een soort omdenken met Photoshop dus.

Verkiezingen

Kom je een prachtige zin tegen in een boek? Nomineer hem dan bij het literaire weblog Tzum voor ‘mooiste zin van het jaar’. De schrijver van de winnende zin krijgt een euro voor elk woord in die zin. In Nederland en Vlaanderen zijn aparte verkiezingen voor het Woord van het Jaar. In december kun je je stem uitbrengen op een van de genomineerde nieuwe woorden van het afgelopen jaar.

Heb jij zelf nog aanvullingen voor dit luchtige overzicht? Deel ze dan hieronder in het reactieveld.

Door: Jan Sinot