Beginnend auteur? Dit is waar het meestal fout gaat...

Als ondernemer lijkt het of je alles moet kunnen: marketing, verkoop, administratie, boekhouding, ICT. En dan ook nog een boek schrijven? Niet gek dat er bij een eerste boek nog veel misgaat. Leer van de fouten van anderen, dat scheelt je veel tijd en frustratie! Dit zijn vier belangrijke missers die wij in manuscripten signaleren.

Schrijven zonder plan

Een boek ontstaat niet als vanzelf tijdens het schrijven. Misschien werkt dat voor een enkele schrijver. Maar zelfs veel romans zijn geschreven op basis van een tot in detail uitgewerkt plan. Voor non-fictie is een duidelijke blauwdruk helemaal een must.

Net zoals een architect eerst een huis ontwerpt voordat er een aannemer aan te pas komt om te bouwen, zo ontwerp je als schrijver ook eerst je boek. Je beslist over vorm en functie, denkt na over alle keuzes en details en maakt als het ware eerst de bouwtekening van je boek, nog voor je er een letter van schrijft.

In de manuscripten die ik de afgelopen jaren heb beoordeeld, was dit een vaak voorkomende misser: een onduidelijke of onlogische structuur, of een compleet gebrek aan structuur. En daardoor een ondoorgrondelijke tekst.

Staat zo planmatig werken je tegen? Werk jij liever intuïtief en blokkeer je bij strakke structuren? Ook dan is een blauwdruk essentieel. Bedenk: het schrijven is op zich al een creatief en intuïtief proces en binnen je blauwdruk is nog veel ruimte voor vrije invulling. Sterker nog: doordat je voortijdig al hebt nagedacht over de structuur, creëer je juist vrijheid bij het schrijven en kun je heerlijk in de flow blijven schrijven. Mét een duidelijke opbouw en structuur.

Je uniciteit niet laten zien

Met alleen een goede blauwdruk ben je er nog niet. Want een tweede misser in manuscripten van beginnende schrijvers is dat ze een te algemeen boek schrijven.

Jaarlijks verschijnen er duizenden nieuwe boeken op de markt. Wat maakt dat lezers juist jouw boek uitkiezen? Wat maakt jouw boek onderscheidend en uniek ten opzichte van alle andere boeken? Hoe val jij op in de massa?

Er zijn veel manieren om je te onderscheiden, maar het begint met keuzes en het erkennen van jouw unieke meerwaarde. Je onderscheidt je door een speciale doelgroep te kiezen, een bijzondere invalshoek, een specifieke afbakening. En door jouw eigenheid als mens en ondernemer in te zetten. Jouw achtergrond, boodschap, drijfveren, kennis en ervaring samen maken je uniek. Maak daar gebruik van!

Vraag je af wat jouw toegevoegde waarde is. Wat heb jij te bieden dat anderen niet hebben? Benadruk die bijzondere punten, laat ze zien in je boek, in de titel, de flaptekst en de inhoud.

Veel te veel woorden gebruiken

Soms raak je met iemand in gesprek – een oudoom bij een familiebezoek, een medepassagier in de trein – die eindeloos blijft vertellen terwijl je de clou van het verhaal maar niet kunt ontdekken. Eerst luister je nog geduldig, maar al snel verflauwt je interesse en haak je af.

Ik zie dat ook geregeld gebeuren in de teksten van beginnende schrijvers. Ze zwalken heen en weer in hun tekst en komen maar niet tot de kern.

Lezers zijn veel ongeduldiger bij het lezen van je boek dan dat jij bent bij die praatgrage oudoom. Stel hun geduld niet op de proef. Neem de tijd om je teksten puntiger en sterker te maken. Daar zijn allerlei tips en trucs voor.

Een paar ideeën:

• Concretiseren: Hoe concreter een tekst is, hoe duidelijker die is en hoe makkelijker te lezen. Hoe concreet ben jij bij je beschrijvingen? Wees ook alert op vage termen als ‘diverse’, ‘bepaalde’ en ‘verschillende’ en kijk of je die kunt specificeren.
• Inkorten: Wijdlopige uiteenzettingen winnen enorm aan vaart als je ze de helft (of meer) inkort. Probeer het maar eens! Je zult versteld staan van het resultaat.

Geen feedback vragen

Het is best spannend om jouw teksten, jouw creatie, jouw geesteskind aan anderen te laten lezen om er kritiek op te geven. Het voelt kwetsbaar. Toch is het een onderdeel van het schrijven waar iedere schrijver doorheen moet. Hoe meer of hoe vaker je feedback op je teksten vraagt, hoe beter je boek wordt. Want als schrijver ben je blind voor je eigen tekortkomingen.

Proeflezers wijzen je op voor de hand liggende problemen waar je zelf overheen keek. Ze hoeven geen expert te zijn. Alleen al doordat ze jouw tekst voor het eerst lezen, vallen de knelpunten op.

Verwerk de opmerkingen van je proeflezers voordat je de tekst naar een uitgever stuurt. Daarmee maak je alvast een waardevolle verbeterslag.

Door: Suzanna van der Laan