Ken je dat? Je werkt aan een boek, maar het voelt nog lang niet goed genoeg om je schrijfwerk met anderen te delen. Die titel kan vast nog veel beter. Je hebt nog lang niet al het relevante onderzoek bestudeerd. En, o hemel, straks betrapt iemand je op een dt-fout. Perfectionisme is goed voor je professionaliteit, maar sla er niet in door. Voorkom dat je jaren blijft schrijven en schaven.
Tien tips voor als je wilt dat dat boek er toch komt.
1. Goed is goed genoeg
Een goed boek dat in de boekhandel ligt, heeft meer waarde dan een perfect boek dat niet verder komt dan jouw hoofd of computer. Bedenk ook dat je veel meer voor elkaar krijgt als je niet eindeloos blijft schaven aan je boek. Een inspirerend voorbeeld is Klaas Koster, auteur van Vitalogie! Hij is een meester in knopen doorhakken en besteedt zijn tijd vooral aan stappen die hem echt verder brengen. Zo krijgt hij in korte tijd steeds ontzettend veel voor elkaar. Van een geaccrediteerde post-hbo-opleiding en een beroepsvereniging voor vitalogen tot de organisatie van de Nationale Vitaliteitsweek.
Klaas kreeg van zijn vader de boodschap mee: goed is goed genoeg. Een spreuk die het belang hiervan mooi verwoordt: de perfectionist maakt misschien wel de perfecte koets, maar nooit de eerste auto.
2. Perfectie bestaat niet
Een perfect boek is een utopie, want perfectie bestaat niet. Een boek kan altijd beter. Bovendien: wat perfect is voor de een, hoeft dat nog niet te zijn voor de ander. Jos Burgers mag dan de ene bestseller na de andere afleveren, ook zijn boeken worden niet door iedereen gewaardeerd. En De Corporate Tribe mag dan waanzinnig goed onthaald zijn, sommigen vinden dat er niet doorheen te komen is. En zelfs in het Managementboek van het Jaar is nog weleens een spelfout te vinden.
Kortom: laat je niet beperken door irrealistische doelen. Voorkom dat perfect de vijand wordt van goed.
3. Deel alvast wat van je schrijfwerk
Om te wennen aan het idee dat anderen je boek straks lezen, kun je nu alvast eens een tekst delen met lezers uit je doelgroep. Dat kan bijvoorbeeld via een blog of de sociale media. Misschien levert het nog opbouwende feedback op voor je boek. Nog belangrijker: je leert dat de wereld niet vergaat als je jouw gedachtespinsels deelt. Zelfs niet als er onverhoopt nog een fout is blijven staan.
4. Een expert zijn is voldoende
Een (bewuste of onbewuste) angst kan het schrijfproces blokkeren. Ben je bang voor negatieve recensies? Breekt het zweet je uit bij het idee dat je boek straks flopt? Het kan je, zonder dat je doorhebt dat dit de reden is, uit je schrijfflow halen. Maar heb jij visie en/of als professional je sporen verdiend, heb je jouw huiswerk goed gedaan en zorg besteed aan het schrijven? Ga er dan van uit dat je boek goed genoeg is. Natuurlijk zijn er mensen die nog meer van het onderwerp afweten dan jij. So what? Het gaat er niet om dat jij dé expert bent, een expert zijn is meer dan genoeg.
5. Jij bent niet jouw boek
Zelfs al flopt je boek, dan betekent dat nog niet dat jij als mens niet deugt. De persoon die je bent en het werk dat je aflevert, zijn twee verschillende dingen. Creëer dus ook in je hoofd een gezonde afstand tussen die twee.
6. Bepaal je prioriteiten
Het klinkt misschien heerlijk: een (bijna) perfect boek afleveren. Maar is het dat ook nog als je daardoor nauwelijks tijd hebt voor je gezin? Of als je daardoor de deadline van je uitgever niet haalt? Bepaal wat voor jou belangrijk is en kijk daarbij verder dan de korte termijn.
7. Een boek is nooit compleet
Ze zijn er: boeken met ‘Alles over …’ in de titel. Hoewel ze de lezer kunnen aanspreken, zijn titels als deze natuurlijk niet realistisch. Echt alles opschrijven over een onderwerp kan gewoon niet. Ook jouw boek zal dus nooit compleet zijn. Accepteer dat. Stop niet met het verzamelen van ideeën (die zijn ook waardevol voor een blog of je volgende boek), maar baken wel je onderwerp af. Dit voorkomt dat je de lezer overvoert en beschermt jezelf tegen een leven in de (digitale) bibliotheekarchieven.
8. Het hoeft niet meteen goed
Bedenk dat de definitieve versie van je boek niet in één keer op papier hoeft. Of meer van deze tijd: je hoeft niet direct een fantastische tekst uit je toetsenbord te toveren. Bijschaven kan altijd nog. Bovendien schakel je, als je verstandig bent, later nog een corrector en/of redacteur in om de puntjes op de i te zetten. Wat dat betekent voor nu? Dat je gewoon lekker kunt schrijven. Dus laat de creativiteit maar stromen en zet de basis voor je boek neer. De rest komt later wel.
9. Gun jezelf een pauze
Heb je het idee dat je boek niet goed genoeg wordt, omdat het schrijven niet lekker gaat? Gun jezelf dan een pauze. Momenten van rust en reflectie inbouwen zijn misschien wel net zo belangrijk als het schrijven zelf. Je onbewuste gaat aan het werk. Dit levert vaak nieuwe inzichten op, die je helpen om daarna extra voortvarend en met meer plezier weer aan de slag te gaan. Gaat het schrijven weer lekker, dan krijgt je zelfvertrouwen een boost. Het effect daarvan is niet te onderschatten, want juist een (onbewust) gebrek aan zelfvertrouwen zit veel perfectionisten in de weg.
10. Vraag een professional om feedback
Als je vrienden of familie vraagt om je tekst te lezen, dan bestaat de kans dat de feedback die je krijgt niet 100% eerlijk is. Mensen willen je niet kwetsen en zullen niet snel zeggen dat ze je boek niet goed vinden, of op zijn minst hun kritiek wat afzwakken. Wil je een eerlijk advies waar je echt wat aan hebt, roep dan de hulp in van een expert (bijvoorbeeld door een leesrapport of QuickScan aan te vragen). Krijg je van zo’n professional complimenten, steek ze dan in je zak! En werk vol vertrouwen verder aan je boek.
Tot zo ver onze tien tips om als perfectionist toch een boek af te leveren. Los van dit alles is misschien wel de belangrijkste boodschap: neem jezelf en het leven niet al te serieus. Je boek wordt misschien geen Managementboek van het Jaar. En misschien kom je niet bij die populaire talkshow aan tafel. So what? Als jij plezier hebt in het schrijven, ben je al een heel eind. En zelfs al is maar één lezer er echt mee geholpen, dan heeft je boek al ontzettend veel waarde.
Ik wens je een heerlijke schrijfflow en een goed boek toe!
Door: Janneke Sinot
