10 manieren om je tekst toegankelijker te maken

Schrijf je een boek, dan heb je de wereld wat te vertellen. Dan wil je natuurlijk ook dat je boodschap goed aankomt bij de lezer. Dat vraagt om een prettig leesbare tekst. Maar er is meer! In deze blog: tien manieren om een bestaande tekst toegankelijker te maken.

1 Iconen

Heerlijk in een zakelijk non-fictieboek: icoontjes die de structuur van de tekst verduidelijken. Denk aan een opgestoken duim bij een kader met tips, een pen bij schrijfoefeningen of een opvallend vraagteken bij wist-je-datjes.

Dankzij de icoontjes valt de betreffende informatie extra op. Gebruik je deze gestileerde afbeeldingen door het hele boek op een consequente manier, dan verheldert dit de structuur en is informatie sneller terug te vinden. 

2 Figuren en tabellen

Wil je de lezer helpen bij zijn tekstbegrip, dan zijn ook figuren en tabellen een uitkomst. Zo kun je met een figuur – en dat is een breed begrip – ingewikkelde materie visueel maken. Het gebruik van een tabel is een mooie manier om bijvoorbeeld cijfers overzichtelijk te presenteren.

 TIP – Nummer de figuren en geef ze een onderschrift mee. In Word doe je dit eenvoudig door op de afbeelding te gaan staan, met de rechtermuisknop te klikken en ‘Bijschrift invoegen’ te kiezen.

3 Model

Het schrijven van een boek is een creatief proces dat je dwingt om je kennis te structureren. Hoe mooi is het als je je gedachtegoed in één helder model weet te gieten? Dat kan vervolgens dienen als kapstok voor je boek én je business. Met een eigen model heb je echt iets unieks en onderscheid je jezelf van de concurrentie.

TIP – Zet je boek niet helemaal vol met modellen. Hier geldt echt: less is more.

4 Kleuren

Ga eens met je vormgever of uitgever om tafel om het kleurgebruik in je boek te bespreken. Met kleuren maak je bijvoorbeeld contrasten en overeenkomsten visueel. Een lezer die snel ziet wat bij elkaar hoort – en wat juist niet – beweegt zich makkelijker door je tekst. Met kleuren kun je bovendien een bepaalde sfeer oproepen, omdat mensen er bepaalde associaties bij hebben (rood voor kracht en liefde bijvoorbeeld, of blauw voor zakelijk en betrouwbaar).

5 Kaders

Ook met kaders help je de lezer soepel door je boek heen. Gebruik ze bijvoorbeeld voor praktijkcases, toelichtingen of achtergrondinformatie. Kaderteksten hebben doorgaans een afwijkende opmaak, wat ze onderscheidt van de hoofdboodschap.

6 Wegwijzers

Voor lezers is het fijn als ze kunnen focussen op de inhoud, zo verliezen ze geen tijd en energie aan het zoeken van een weg door het boek. Je helpt ze hiermee door ‘wegwijzers’ te plaatsen. Denk aan een inhoudsopgave, paginanummers en kopregels.

TIP – Vormt een eigen model de rode draad in je boek en is het voor de lezer handig dit steeds in beeld te hebben? Kies dan voor een uitvouwbaar achterplat en druk het daarop af.

7 Streamers

Je kent ze vast: citaten – in een wat grotere letter op een boekenpagina geplaatst – die je prikkelen om door te lezen. Ze kunnen bovendien mensen die in de winkel je boek doorbladeren, ertoe verleiden het ook daadwerkelijk aan te schaffen. Met hier en daar een streamer ziet de tekst er veel toegankelijker uit.

8 Witruimte

Je ziet het veel bij eigenbeheeruitgaven waar geen professionele vormgever aan te pas is gekomen: volgepropte pagina’s, met de regels te dicht op elkaar en te krappe marges (oeps, even vergeten dat lezers het boek moeten kunnen vasthouden zonder dat hun duimen meteen de tekst bedekken). Vermijd deze valkuil. Zorg voor voldoende witruimte en creëer zo ‘lucht’ in je tekst. Je wilt niet dat een belabberde opmaak afleidt van de inhoud.

9 Illustraties

Ook illustraties zijn een manier om lucht in je boek te brengen. Ze zijn geen must in een non-fictieboek, maar kunnen wel verleiden. Ze kunnen uitnodigen het boek aan te schaffen of erin (verder) te lezen. Ook dat is een vorm van toegankelijk maken.

10 Audioboek

Je denkt er zelf misschien niet direct aan, maar lang niet iedereen kan zomaar een boek lezen. Voor dyslecten, slechtzienden en blinden bijvoorbeeld is dat lastig, of zelfs onmogelijk. Een audioversie van je boek maakt het ook voor deze doelgroep toegankelijk.

Het luisterboek kan zich verheugen in een toegenomen belangstelling, ook van (andere) professionals. Best logisch, want je beluistert de tekst gewoon in de auto op weg naar je werk, of tijdens een wandeling door het bos. Het maakt nieuwe kennis wel heel toegankelijk!

Door: Janneke Sinot